OESO en de PO-Raad waarschuwen voor een fors lerarentekort in het basisonderwijs dat kan oplopen tot 6000 tot 8000 leerkrachten over tien jaar. Dit komt door vergrijzing enerzijds en te weinig nieuwe pabostudenten anderzijds. (Nationale onderwijsgids – Jaaroverzicht 2016)
Ik weet eerlijk gezegd ook niet of ik vandaag de dag voor een carrière in het onderwijs zou kiezen. Het onderwijssysteem is verouderd en dat gaan we niet verbeteren als we blijven werken zoals we nu doen. In bovengenoemd rapport lees ik dan ook nog: “Organisaties en raden vinden dat het lerarenberoep weer aantrekkelijk gemaakt moet worden door het verhogen van de salarissen en het verlagen van de werkdruk. Ook moet het beroep van docent meer maatschappelijk aanzien krijgen.”
Volgens mij is dit al jarenlang onderwerp van gesprek en heeft het nog geen extra leerkracht opgeleverd. Ik vind dat het nu maar een keer afgelopen moet zijn met die halfslachtige oplossingen.
Om het vak van leerkracht weer aantrekkelijk te maken, adviseer ik om minimaal de volgende 7 zaken te verbieden. De volgorde is willekeurig.
1. Schoonmaakactiviteiten door leerkrachten en/of ouders
Laat boenen en poetsen aan de professionals over en zorg dat daar voldoende geld voor is. Al jaren lang is duidelijk dat de zogenaamde londo norm niet toereikend is met gevolg dat leerkrachten (vaak samen met ouders) daar goedbedoelde tijd aan verspillen. Overigens geldt dit verbod ook voor conciërgewerkzaamheden. Kopieerwerk, toiletten ontstoppen, lampen vervangen, verhuizen… waarom moet een leerkracht (van een kleine school) dat eigenlijk allemaal zelf doen?
2. De organisatie van Sinterklaas, Kerst, voorjaarsfeesten en andere verplichte feesten.
Stel iemand aan, die dat voor een aantal scholen in de buurt regelt. Laat leerkrachten zich bezighouden met activiteiten die met het onderwijs te maken hebben.
3. Dubbel rapporteren
Hetgeen je over een leerling vastlegt is op één plaats te vinden. Maak het inzichtelijk, ook voor ouders. En zorg ervoor dat je de gegevens niet telkens hoeft te kopiëren voor handelingsplannen, groepsplannen en voortgangsrapportages.
4. OuderAVONDEN
Laat ouders overdag op school komen. Ik pleit voor géén avond- (of weekend)werk voor leerkrachten. Organiseer tijd voor ouders, neem ze serieus. Dus geen gezellige schoonmaakavondjes of kerstboom versieracties, maar goede gesprekken over de kinderen. Daar nemen ouders graag een uurtje voor vrij.
5. Te lange werkdagen
Het zou beter zijn al een werkdag 8 uur duurt. Daarvan krijgen kinderen 4 uur per dag les. Een leerkracht is iedere dag van 8 tot 17.00 op school. Hij hoeft niet eerder te komen en ook niet later weg te gaan. Een uur pauze voor leerkrachten is verplicht. De huidige CAO maakt gelukkig een stap in de goede richting, maar lost feitelijk te weinig op, omdat de taken van de leerkrachten hetzelfde blijven.
6. Het overvragen van leerkrachten
Organiseer adequate ondersteuning in de groep (bijv. in de vorm van een (deeltijd)onderwijsassistentes of een betaalde stagiaires) zodat er voldoende tijd is voor alle leerlingen, óók voor de leerlingen die minder aandacht vragen.
7. Slechte leerkrachten
Verbied leerkrachten die niet goed functioneren en/of niet investeren in hun eigen ontwikkeling. Ouders en kinderen moeten erop kunnen vertrouwen dat alleen de beste leerkrachten voor de klas staan.
Out of the box!
Okay, sommige verboden gaan misschien wat ver of zijn op dit moment niet te realiseren. Ik realiseer me ook dat het verbieden alleen onvoldoende is. Achter ieder verbod moet een plan van aanpak liggen met een risico-analyse. Het wordt echter tijd om“out of the box” te gaan denken in het onderwijs. Heb je ideeën, aanvullingen of kritiek op bovenstaande lijst dan hoor ik dat graag van je!
